Plank waqıtı исемле битнең чыганагын карау

[[Файл:Universe expansion rus.png|300px|мини|уңда|[[Zur Şartlaw]]da [[fäza-waqıt]] singulärlıqtan - ütä tığız qaynar xalätennän kiñäyä başlağan häm ber '''Plank waqıtı ütkännän soñ [[gravitatsiä|gravitatsion köçlär]] bütän köçlärdän ayırılğan''']]
'''Plank waqıtı''' - [[Plank berämlekläre]] sistemasında waqıt fundamental' berämlege, [[СИ|Sİ Xalıqara berämleklär sisteması]]nda {{math|≈ 5,391 16(13){{e|−44}}}} s tigez.

: <math>t_{\text{P}} = \sqrt{\frac{\hbar G}{c^5}}</math> {{math|≈ 5,391 16(13){{e|−44}} [[Секунда|sekunda]]}}<ref>{{cite web|url= http://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?plkt|search_for=Planck+time+ |title= Planck time |date=2014|work= CODATA Internationally recommended 2014 values of the Fundamental Physical Constants|publisher=[[NIST]]|accessdate=2016-10-31|lang=en}}</ref>
:biredä

:''c'' — vakuumdağı [[yaqtılıq tizlege]], 
:''ħ'' — Dirak daimie, 
:''G'' — [[gravitatsion daimi]].

== Fizik mäğnäse ==

Plank waqıtı däwamında [[yaqtılıq tizlege]] belän xäräkätlänüçe dulqın yäki massasız kisäkçek [[Plank ozınlığı]]n uza.

[[Zur Şartlaw]] teoriäse buyınça başlanğıç waqıt mizgelendä barlıq [[fundamental' tä'sir iteşülär]] berläşkän bulğan. Soñraq [[fäza-waqıt]] ütä tığız qaynar xalätennän kiñäyä başlağan häm ber Plank waqıtı ütkännän soñ [[gravitatsiä|gravitatsion köçlär]] bütän köçlärdän ayırılğan.

Zur Şartlawdan soñ ütkän waqıt = (4,3{{e|17}} s) = 8{{e|60}} Plank waqıtına tigez.

Zamança täcribälärdä iñ qısqa waqıt  10<sup>−18</sup> s ülçänep bula, ul 10<sup>26</sup> Plank waqıtına turı kilä.

== Sıltamalar ==
* Томилин К. А. Планковские величины // 100 лет квантовой теории. История. Физика. Философия : Труды международной конференции. — М.: НИА-Природа, 2002. — С. 105—113.
* [http://www.ihst.ru/personal/tomilin/book/ Томилин К. А. Фундаментальные физические постоянные в историческом и методологическом аспектах.] М.: Физматлит, 2006, 368 с, страницы 209, 215—218, 222, 223, 271, 311. (djvu)
* Max Camenzind. Compact Objects in Astrophysics: White Dwarfs, Neutron Stars and Black Holes. — Springer Science & Business Media, 2007. — P. 588. — 706 p. — ISBN 3540499121, 9783540499121.
== İskärmälär ==
<small>{{искәрмәләр}}</small>

[[Төркем:Физик зурлыклар]]
[[Төркем:Квант механикасы]]
[[Төркем:Физик даимиләр| ]]
[[Төркем:Гравитация]]